Grupy robocze NATO – mniej znane oblicze Sojuszu
Według najnowszych danych pochodzących z raportu "Defence Expenditure of NATO Countries" (2014-2025) w gronie państw Sojuszu Polska przeznacza największą część swojego PKB na obronność i jest w czołówce krajów z najliczniejszą armią. Zgodnie z raportem dysponujemy ponad 233 tysiącami żołnierzy.
Nie jest tajemnicą, że bezpieczeństwo to silne państwo, silna, dobrze wyposażona armia, nowoczesna infrastruktura i mądre zarządzanie. Dużo rzadziej jednak mówi się o tym, kto stoi za wszystkimi planami, strategiami czy rekomendacjami. Tym właśnie zajmują się grupy robocze NATO (ang. Working Groups) czyli zespoły ekspertów i przedstawicieli państw członkowskich, które odpowiadają za opracowywanie szczegółowych rozwiązań, standardów, procedur i rekomendacji w określonych obszarach działalności Sojuszu.
W zależności od tematyki, grupy robocze mogą zajmować się analizą i wdrażaniem nowych technologii wojskowych, koordynacją ćwiczeń i szkoleń sojuszniczych, opracowywaniem procedur reagowania kryzysowego czy współpracą w zakresie cyberbezpieczeństwa, logistyki, medycyny wojskowej, obrony CBRN (chemicznej, biologicznej, radiologicznej, nuklearnej). W skład grup roboczych wchodzą eksperci z państw członkowskich m.in. oficerowie, naukowcy, analitycy, inżynierowie, urzędnicy resortów obrony.
Działalność Wydziału Cybernetyki WAT w ramach grup roboczych
Przedstawiciele Wydziału Cybernetyki od lat aktywnie uczestniczą w pracach międzynarodowych grup badawczych w ramach NATO Science & Technology Organization (CSO), a w szczególności współuczestniczą w kierowaniu pracami tych grup.
Zadaniem NATO Science & Technology Organization (CSO) (NATO STO) jest integracja badań w zakresie systemów obronnych. Owocem współpracy z NATO STO jest między innymi wymiana informacji dotycząca modelu kształcenia kadr inżynierskich dla Sił Zbrojnych. Zdobyte tam doświadczenia są wykorzystywane do aktualizacji modelu kształcenia, programów i przedmiotów oraz kierunków badań naukowych.
Inne obszary aktywności pracowników Wydziału na forum NATO STO:
- Grupa robocza IST-147 / RTG on Military Applications of Internet of Things, członkowie z WCY: dr hab. inż. Zbigniew Zieliński, prof. WAT, dr inż. Konrad Wrona, dr hab. inż. Janusz Furtak, prof. WAT, dr inż. Jan Chudzikiewicz, dr inż. Michał Dyk.
- Grupa robocza IST-176 / RTG on Federated Interoperability of Military C2 and IoT Systems, członkowie z WCY: dr hab. inż. Zbigniew Zieliński, prof. WAT, dr inż. Konrad Wrona, dr hab. inż. Janusz Furtak, prof. WAT, dr inż. Jan Chudzikiewicz.
- Grupa robocza Cryptographic Services Capability Team (Crypto CaT), członkowie z WCY: ppłk. dr Mariusz Jurkiewicz.
- Grupa robocza System of Systems, Battle and Modelling and Simulation CapTech (Simulation), członkowie z WCY: gen. bryg. dr inż. Mariusz Chmielewski.
- Grupy robocze MSG-131 i MSG-136 Research Task Group, członkowie z WCY: dr inż. Dariusz Pierzchała
- Independent Scientific Expert Group (ISEG) NATO -2011, członkowie z WCY: prof. dr hab. n. mat. inż. Jerzy Gawinecki.
Przykładem efektywnego udziału w pracach panelowych grup roboczych NATO jest też nagroda zespołowa, jaką otrzymała grupa MSG-131 Research Task Group w roku 2015: “NATO STO SCIENTIFIC ACHIEVEMENT AWARDS” za osiągnięcia w ramach projektu “Modelling and Simulation as a Service: new concepts and service oriented architectures” oraz w roku 2018 grupa MSG-136 Research Task Group: “2018 Science and Technology SCIENTIFIC ACHIEVEMENT AWARDS” za osiągnięcia w ramach projektu MSG-136 “Modelling and Simulation as a Service”).
Przedstawiciele wydziału brali również udział w międzynarodowej grupie badawczej IST-147 nt. “Military Applications of the Internet of Things”, która prowadziła prace badawcze w latach 2016-2019. Działalność tej grupy jest przykładem wspólnych badań prowadzonych przez przemysł, środowiska akademickie i organizacje badawcze z krajów NATO. Odegrała ona kluczową rolę w rozwijaniu nowego myślenia o stosowaniu Internetu Rzeczy w NATO, wykorzystując doświadczenie zespołów z NCIA, NATO Industry Advisory Group (NIAG) i dziesięciu państw członkowskich NATO. Polskę, obok przedstawicieli NASK, PW i PGd, reprezentował zespół z WAT w składzie: dr hab. inż. Zbigniew Zieliński (co-chair grupy), dr hab. inż. Janusz Furtak, dr inż. Jan Chudzikiewicz oraz dr inż. Michał Dyk. Wynikiem prac grupy była publikacja 24. artykułów naukowych oraz zbudowane trzy demonstratory technologii IoT, pozwalające na naukowe analizy i eksperymenty w zakresie nowych innowacyjnych rozwiązań dotyczących architektur, mechanizmów bezpieczeństwa, modeli danych i oprogramowania pośredniczącego. Zaproponowane rozwiązania pozwalają na interakcję wojskowych systemów C2 z systemami IoT i wykorzystanie możliwości technologii IoT. Zespół z powodzeniem wykorzystał te rozwiązania do oceny kompleksowego zestawu scenariuszy operacyjnych NATO w celu określenia wpływu Internetu Rzeczy i możliwości jego wykorzystania w przyszłych operacjach NATO w środowiskach miejskich. W uznaniu zaangażowania i znaczących rezultatów naukowych grupa IST-147 uzyskała wyróżnienie Panelu Information System Technology STO NATO „IST Panel Team Excellence Award” oraz nominację do nagrody organizacji NATO STO 2020 Excellence Award.
Współpraca w praktyce
W październiku 2024 w La Spezia we Włoszech odbyło się jedno z najważniejszych wydarzeń w międzynarodowym środowisku wojskowym i technologicznym – Innovation Continuum 2024 (SHINE). Eksperci i liderzy z całego świata omawiali przyszłość technologii wojskowych i interoperacyjności. Prof. Andrzej Najgebauer z zespołem z Wydziału Cybernetyki WAT (prof. Ryszard Antkiewicz, prof. Dariusz Pierzchala, Ph.D., Prof. WAT, ppor. mgr inż. Dawid Maślanik) we współpracy z Sojuszniczym Dowództwem Transformacji i Agencją Łączności i Informacji NATO przeprowadził grę wojenną z zakresu obrony zbiorowej, będącą testem nowych technologii i współpracy międzynarodowej.
Zespół przygotował scenariusz gry, który dotyczył Artykułu V i uzgodnił zakres grupy kwantowej Agencji Łączności i Informacji NATO. Przedstawił także przebieg gry i aplikację wykorzystywaną do symulowania ruchów przeciwnych stron w trakcie spotkań SPARK, IGNITE, GLOW i ostatecznie we włoskim mieście La Spezia przeprowadził grę wojenną z udziałem wyznaczonych przez Szefa Sztabu Generalnego polskich oficerów ze Sztabu Generalnego, dowództwa operacyjnego RSZ i CDiSz, a także oficerów dowództwa NATO ACT (NATO Allied Command Transformation (ACT) i ACO.
Do współpracy zaproszony został gen. dr Sławomir Wojciechowski polski MilRep w Brukseli, który w grze wojennej pełnił rolę dowódcy obu stron grających.
Rok później (20-24 października), tym razem w Polsce, odbyło się posiedzenie Komitetu Naukowo-Technologicznego NATO Modelling and Simulation Group (NMSG). Grupa NMSG jest jednym z ośmiu komitetów wchodzących w skład Organizacji NATO ds. Nauki i Technologii (NATO STO). Wydarzenie było okazją do zaprezentowania uczestnikom posiedzenia (w ramach tzw. Technical Tour) wybranej instytucji prowadzącej badania naukowe na rzecz bezpieczeństwa i obronności. Wybór padł na Wojskową Akademię Techniczną. Spotkanie odbyło się 22 października. Uczestniczyło w nim 60. członków Komitetu, władze Uczelni, przedstawiciele MON i Sztabu Generalnego. Podczas tak ważnej wizyty nie mogło zabraknąć pokazu wybranej bazy laboratoryjnej. Goście odwiedzili Wydziały Cybernetyki oraz Mechatroniki, Uzbrojenia i Lotnictwa.
Celem wizyty była prezentacja osiągnięć oraz możliwości Uczelni, szczególnie że pracownicy WAT, w szczególności Wydziału Cybernetyki, od wielu lat aktywnie uczestniczą w pracach NATO STO.
Tekst: Karolina Krawczyńska
Fot. Sebastian Jurek, WAT
